Η Επιτροπή Γραμμάτων και Τεχνών του Πολιτιστικού Κέντρου Εργαζομένων ΕΥΔΑΠ, διοργανώνει επίσκεψη στο φρούριο Καράμπαμπα και στο Αρχαιολογικό μουσείο της Χαλκίδας, την Κυριακή 18/2/2024.
Αναχώρηση το πρωί 8.30 π.μ. από Σατωβριάνδου και Γ΄ Σεπτεμβρίου.
Καφές στο κάστρο Καράμπαμπα – Φαγητό στη Χαλκίδα.
Κόστος μεταφοράς: 5 € για μέλη (επιδότηση 5 €)
10 € για μη μέλη
δωρεάν για παιδιά έως 12 ετών.
Η είσοδος στον αρχαιολογικό μουσείο 3€ για ενήλικες, για παιδιά και νέους έως 25 ετών δωρεάν.
Δηλώσεις συμμετοχής με ταυτόχρονη καταβολή της συμμετοχής έως την 12/2/2024 στους συναδέλφους:
- Χάρη Χρονόπουλο 210.214.4687 ΠΕΡΙΣΣΟΣ
- Μιχάλη Βρούτση 210.749.5792 ΑΘΗΝΑΣ
- Όλγα Αντωνάτου 210.749.5213, 6977092031 ΛΑΟΔΙΚΕΙΑΣ
- Αλεξάνδρα Παππά 210.214.4856 ΠΕΙΡΑΙΑ
Θα τηρηθεί αυστηρά σειρά προτεραιότητας.
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Το κάστρο Καράμπαμπα είναι οχύρωση που βρίσκεται σε λόφο στην ηπειρωτική ακτή της Χαλκίδας. Το σημερινό κάστρο κτίστηκε το 1684 σε σχέδια του Βενετού Τζερόλιμο Γκαλόπο για λογαριασμό των Οθωμανών. Στη θέση του κάστρου βρισκόταν κατά την αρχαιότητα η πόλη Κάνηθος και πιθανόν να ήταν οχυρωμένη κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους, όμως δε σωζόταν κάστρο κατά την βυζαντινή και ενετική εποχή. Ο Φραγκίσκος Μοροζίνι το πολιόρκησε ανεπιτυχώς το 1688 και παρέμεινε απόρθητο μέχρι που πέρασε στην κυριότητα του ελληνικού κράτους το 1833
Το κάστρο αυτό βρίσκεται στην κορυφή του λόφου Φούρκα, από την οποία εποπτεύει τόσο την Χαλκίδα και τον Εύριπο όσο και μεγάλο τμήμα του βόρειου και του νότιου Ευβοϊκού κόλπου. Το κάστρο είναι στενόμακρο, αναπτυγμένο σε άξονα ανατολής-δύσης, με μέγιστο μήκος 240 μέτρα και πλάτος 54. Διαθέτει τρεις προμαχώνες, ένα μεγάλο πύργο και προτείχισμα στη βόρεια πλευρά. Ο πιο σύνθετος προμαχώνας είναι ο εξαγωνικός στην ανατολική άκρη του κάστρου, απέναντι από τη Χαλκίδα. Η μόνη πύλη του κάστρου βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά. Ανάμεσα στην πύλη και στον προμαχώνα βρίσκεται το κωδωνοστάσιο, όπου βρισκόταν η καμπάνα συναγερμού του κάστρου. Στη δυτική πλευρά του κάστρου βρίσκεται εφτάγωνος πύργος, με στενή είσοδο. Βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του λόφου και οι τοίχοι του έχουν πάχος 3,5 μέτρα εξωτερικά. Στο εσωτερικό του υπήρχε δεξαμενή για τις ανάγκες του κάστρου. Το ύψος των τειχών είναι 6 μέτρα.
Στο παρελθόν στο κάστρο βρίσκονται στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Σήμερα το μόνο σωζόμενο κτίριο στο εσωτερικό του κάστρου είναι ο ναός του Προφήτη Ηλία, κτισμένος το 1895. Στις επάλξεις του ανατολικού προμαχώνα βρίσκονται δύο ρωσικά κανόνια του 19ου αιώνα. Στο βόρειο τμήμα του τείχους διατηρούνται οι τυφεκιοθυρίδες. Ο εσωτερικός διάδρομος του δυτικού πύργου έχει μετατραπεί σε εκθεσιακό χώρο όπου εκτίθενται γλυπτά, από ανάγλυφες παραστάσεις μέχρι αρχιτεκτονικά μέλη, που χρονολογούνται από την παλαιοχριστιανική, βυζαντινή, ενετική και οθωμανική εποχή.
ΝΕΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΧΑΛΚΙΔΑΣ «ΑΡΕΘΟΥΣΑ»
“Το μουσείο στεγάζεται σε βιομηχανικό κτήριο που είναι κηρυγμένο μνημείο, το οποίο αποτελεί το ίδιο έκθεμα και μάρτυρα της βιομηχανικής δραστηριότητας των αρχών του 20ου αιώνα στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου Χαλκίδας, όπου βρίσκονται οι πηγές της μυθικής Αρέθουσας, από όπου και έλαβε την ονομασία του.
Στη θεματική έκθεση του νέου μουσείου αναπτύσσονται διαχρονικά ζητήματα πολιτειακής οργάνωσης, οικονομίας, πολιτισμικών ταυτοτήτων και λατρείας και παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικά εκθέματα από τον νομό Ευβοίας και τη Σκύρο.
Η έκθεση εμπλουτίζεται με διαδραστικό χάρτη περιήγησης σε θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στην Εύβοια και τη Σκύρο, ντοκιμαντέρ και πολυμεσικές εφαρμογές μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η διάδραση με τον επισκέπτη.”
|
Διαχρονικό Μουσείο Χαλκίδας “Αρέθουσα” |
| Το νέο αρχαιολογικό μουσείο της πόλης στεγάζεται σε βιομηχανικό κτήριο των αρχών του 20ου αιώνα, την οινοπνευματοποιία με την επωνυμία “Αρέθουσα Α.Ε.”, που σταμάτησε να λειτουργεί το 1980 και αποτελεί κηρυγμένο μνημείο πολιτισμικής κληρονομιάς. Δίπλα σε αυτό, σε σύγχρονο κτήριο, στεγάζονται τα γραφεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ευβοίας. Η περιοχή που φιλοξενεί το Μουσείο (συνοικία Αγίου Στεφάνου) βρίσκεται πλησίον του λιμένος της Χαλκίδας των κλασικών – ρωμαϊκών χρόνων, και στην ευρύτερη περιοχή έχουν εντοπιστεί αρχαία δημόσια κτήρια, βιοτεχνικές και λιμενικές εγκαταστάσεις. Το παλαιό εργοστάσιο Αρέθουσα ανηγέρθη το 1902 για λογαριασμό της εταιρείας των αδερφών Ζάχου και του Χ. Δαβούρτζικα. Λειτούργησε κυρίως ως οινοπνευματοποιείο – ποτοποιείο, αλλά και ως παγοποιείο. Το εργοστάσιο χωροθετήθηκε έξω από τα τότε όρια της πόλης, σε μια αδόμητη περιοχή, που για πολλές δεκαετίες υπήρξε το βιομηχανικό προάστιο της Χαλκίδος, προκειμένου να γειτνιάζει με τη θάλασσα και με τον κάμπο του Λήλαντα όπου παραγόταν η πρώτη ύλη του: η σταφίδα.
Το έργο της μετατροπής του κτηρίου σε διαχρονικό μουσείο και της οργάνωσης της μόνιμης έκθεσης εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 2020. Στη νέα μόνιμη έκθεση, η οποία πρόκειται να λειτουργήσει για το κοινό στις αρχές του 2021, παρουσιάζονται αντικείμενα από όλη την Εύβοια και την Σκύρο από την Παλαιολιθική περίοδο μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, που σχολιάζουν επιλεγμένες πτυχές της ιστορίας των δύο νησιών μέσα από μία δυναμική κοινωνική ερμηνεία σημαντικών, διαχρονικά, ζητημάτων. Στο πλαίσιο αυτό αναπτύσσονται θέματα πολιτειακής οργάνωσης, οικονομίας, πολιτισμικών ταυτοτήτων και λατρείας. Προβάλλονται εξέχουσες πτυχές στην ιστορία της Εύβοιας όπως: ο ρόλος της Σκύρου στο εμπόριο και τη μεταλλουργία στο προϊστορικό Αιγαίο, η ευημερία του οικισμού στο Λευκαντί τον 10ο αιώνα π.Χ., η παρουσία των Ευβοέων στον αποικισμό και η διάδοση του ευβοϊκού αλφαβήτου στη Δύση, η σύνδεση του ομηρικού έπους και του αρχαίου δράματος με το ιερό της Αρτέμιδας στην Αυλίδα, το φημισμένο Νεγροπόντε ισχυρό κέντρο των Βενετών, η ακμή του Εγριμπόζ την Οθωμανική εποχή αλλά και η βιομηχανική ανάπτυξη των αρχών του 20ού αιώνα. Στην Εισαγωγική ενότητα παρουσιάζονται δύο ευβοϊκοί ταξιδιωτικοί προορισμοί, γνωστοί ήδη από την αρχαιότητα, ο Εύριπος στη Χαλκίδα με το μοναδικό παλιρροϊκό φαινόμενο και τα θερμά ιαματικά λουτρά στην Αιδηψό. Οι στροβιλισμοί και η ορμή των νερών στον Εύριπο συνδέονται με την απεικόνιση σπειρών σε αγγεία της 3ης και 2ης χιλιετίας π.Χ. αλλά και το άγαλμα του Ποσειδώνα που ανελκύστηκε από τον βυθό του πορθμού. Η αρχαία λουτρόπολη της Αιδηψού προσεγγίζεται μέσα από αγάλματα και επιτύμβιες στήλες. Στην ίδια ενότητα ο επισκέπτης αποκτά μια συνολική εικόνα των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Εύβοιας με τη συνδρομή μιας διαδραστικής ψηφιακής εφαρμογής περιήγησης. Ακολουθεί σύντομη αναφορά στην ιστορία της Εύβοιας ανά χρονολογική περίοδο με κεντρικό άξονα την ανθρώπινη παρουσία και δράση, η οποία ενισχύεται με τέχνεργα που απεικονίζουν την ανθρώπινη μορφή από την Προϊστορία έως την Οθωμανική εποχή. Στην ενότητα Πολιτειακή Οργάνωση παρουσιάζονται πτυχές της πολιτειακής οργάνωσης, όπως διαμορφώνεται ήδη από την 3η χιλιετία π.Χ., τους ιστορικούς χρόνους, τα φεουδαλικά κρατίδια έως την Οθωμανική εποχή. Ξεχωρίζουν ευβοϊκές θέσεις της Εποχής του Χαλκού με χωροταξική οργάνωση, η ανάδυση των πόλεων και πόλεων-κρατών, τα νομισματοκοπεία της Εύβοιας και της Σκύρου και η εμφάνιση νέων κοινωνικών ομάδων. Τα πλούσια κτερίσματα των ταφών από το Ηρώο της Τούμπας στο Λευκαντί μαρτυρούν την ευημερία της Εύβοιας και τις ανεπτυγμένες εμπορικές επαφές με την ανατολική Μεσόγειο κατά τον 10ο αιώνα π.Χ. Το πολιτειακό τοπίο της αρχαιότητας μεταβάλλεται μετά τα Ελληνιστικά χρόνια με την κυρίαρχη μορφή του μονάρχη, που συγκεντρώνει όλες τις εξουσίες. Βασιλεύς την Ελληνιστική εποχή, αυτοκράτορας τη Ρωμαϊκή, ελέω Θεού αυτοκράτορας τη Βυζαντινή και σουλτάνος την Οθωμανική. Η έντονη παρουσία Βενετών στο νησί αποτυπώνεται στα νομίσματα και τα γλυπτά της Λατινοκρατίας. Η έκθεση συνεχίζεται στον ημιώροφο με την ενότητα Αποικισμός-Αλφάβητο, όπου ο επισκέπτης γνωρίζει την μεταναστευτική κίνηση των Ευβοέων στην Μεσόγειο, τη δημιουργία αποικιών και μεταφορά του ευβοϊκού αλφαβήτου στη Δύση, το οποίο αποτέλεσε τη βάση του λατινικού αλφαβήτου. Στον ημιώροφο επίσης, σε ξεχωριστή ενότητα αναδεικνύεται η Ιστορία του Κτηρίου, από την κατασκευή του ως εργοστασίου έως την ανακαίνισή του και τη λειτουργία του ως μουσείο. Στον όροφο του κτηρίου, η έκθεση αφιερώνεται στην Οικονομία και περιλαμβάνει αντικείμενα που σχετίζονται με τον πρωτογενή τομέα της οικονομίας (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία κ.ά) και το Ληλάντιο πεδίο, περιοχή πλούσια σε πρώτες ύλες, κυρίως πηλό, αλλά και πεδίο διαμάχης ανάμεσα στη Χαλκίδα και την Ερέτρια. Προβάλλεται ο τομέας της μεταποίησης πρώτων υλών με τα σημαντικά λατομικά συγκροτήματα της Εύβοιας, όπου εξορυσσόταν η Καρυστία λίθος. Ακόμα, εκτίθενται πρώτες ύλες και αντικείμενα κατεργασίας μετάλλων από την Προϊστορία έως και τη Ρωμαϊκή εποχή. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο Παλαμάρι της Σκύρου, σημαντικό σταθμό στην ιστορία της διακίνησης και κατεργασίας του χαλκού κατά την 3η χιλιετία π.Χ. Παράλληλα παρουσιάζεται το θαλάσσιο εμπόριο από τα Κλασικά έως τα Οθωμανικά χρόνια με σχετικά εκθέματα εμπορικής δραστηριότητας. Ιδιαιτέρως προβάλλεται η στρατηγική θέση του βενετσιάνικου Νεγροπόντε, το μετέπειτα οθωμανικό Εγριμπόζ. Στην ενότητα Πολιτισμικές Ταυτότητες αναπτύσσεται η έννοια των πολιτισμικών δικτύων επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης και περιλαμβάνει εκθέματα ομαδοποιημένα σε τρεις μεγάλες περιόδους (Προϊστορία, Αρχαιότητα, Βυζαντινή αυτοκρατορία-Λατινοκρατία-Οθωμανική αυτοκρατορία) και τρεις γεωγραφικές περιοχές (Αιγαίο, Μεσόγειος, Ευρώπη). Ξεχωρίζουν κυκλαδικά ειδώλια, ευβοϊκά και αττικά αγγεία, υπέρθυρο βυζαντινής εποχής, άγαλμα Θεοτόκου βρεφοκρατούσας δυτικής τεχνοτροπίας από τον ναό της Αγίας Παρασκευής και οθωμανικές καπνοσύριγγες. Πολυμεσικές εφαρμογές συνδέουν τις πολιτισμικές ταυτότητες του παρελθόντος με αυτές του παρόντος. Ιδιαίτερη θέση κατέχει το ύφασμα που κάλυπτε τα καμένα οστά του άνδρα από το Ηρώο στο Λευκαντί. Μεταφέρθηκε από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και εκτίθεται για πρώτη φορά στην Εύβοια 40 χρόνια μετά την εύρεσή του. Στην τελευταία ενότητα της έκθεσης περιλαμβάνονται εκθέματα σχετικά με τη Λατρεία στην Εύβοια από την προϊστορική εποχή έως την επικράτηση του χριστιανισμού. Παρουσιάζονται ειδώλια και τελετουργικά αγγεία από προϊστορικές ευβοϊκές θέσεις. Πτυχές των ιστορικών χρόνων αναδεικνύουν εκθέματα σχετικά με θεότητες του ελληνικού πάνθεου των οποίων η λατρεία ήταν διαδεδομένη στην Εύβοια. Προβάλλονται ακόμα ευρήματα από την Αυλίδα, από το μυκηναϊκό νεκροταφείο στο Μικρό Βαθύ και το ιερό της Αυλιδείας Αρτέμιδας. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η εισαγωγή ανατολικών θεοτήτων στην Εύβοια, όπως η Ίσιδα, η Κυβέλη και ο Σέραπις, και το φαινόμενο θεοποίησης θνητών και ηρώων. Η ενότητα ολοκληρώνεται με την εδραίωση του χριστιανισμού. Σύντομα βίντεο και πολυμεσικές εφαρμογές πλαισιώνουν όλες τις ενότητες του μουσείου, τα οποία συμπληρώνουν και επεξηγούν την εκθεσιακή αφήγηση με απλό και ευχάριστο τρόπο, δίνοντας παράλληλα έμφαση σε σημαντικές πτυχές της ιστορίας και της καθημερινής ζωής των Ευβοέων από την Προϊστορία έως και τους νεότερους χρόνους. Στόχος του νέου περιφερειακού διαχρονικού μουσείου της Εύβοιας είναι να αποτελέσει σημείο συνάντησης και αναφοράς, ένα χώρο έρευνας για θέματα ιστορίας και αρχαιολογίας των δύο νησιών και να προσφέρει στους επισκέπτες μια σύγχρονη μουσειακή εμπειρία μέσα από την οποία θα γνωρίσουν το πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής και την ιστορική εξέλιξή της. |
